Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçeklehandan bir düzen değildir. Hukuk, sosyete içinde insanoğluın fiilen kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak bağırsakin vardır. Türe kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene çekmek, maşeri yaşamın gerçekleşmesini tedarik etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin kontrasına kabul edilmesi ve uyulması gereken, kesinkes gerçek kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete içinde insanoğluın gidişat ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte haklar, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir model, bir bütündür.” İnsan-in, in-huy ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru bağırsakin evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Hukuk, âdemiyet seviyesi bağırsakin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli rey ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, sosyete sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak belirten temalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini tedarik etmek için konulmuş olan ve hep gücüyle desteklenen kaide, adalet ve kanunların bütünüdür. Henüz geniş bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş maşeri evetşamma düzenidir. Hukuk Lafız Demeı Hukuk kelimesi Arapça “adalet” kökünden gelir ve adalet kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “adalet” kelimesinin çoğyüce “beddua’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakarak haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk manaında da kullanılır. Teknik Demeı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu bağırsakin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi içinde esas olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri bap saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Bütün Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna cevap Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun başlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik büyüklük tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kıymet kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla menent nitelikteki bütün durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek bağırsakin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı ammaçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları hapsetmek bağırsakin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, cezaevi ve varlık cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, fırka metres; vergi hukukunda vergi ve gizliceçılık cezaları üzere daha bir haklar dallarında daha bir yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasal temaleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir evetşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulamalı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri yaşamı düzenleyip insanoğluın barış ve emniyet içinde bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Tatbik Yarar (Içtimai İhtiyaçların Içinlanması) Hukukun uygulamalı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete içinde yaşayan insanoğluın, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun binasından meydana gelen gereksinimlerinı kontralamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni yaşamın esas gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun saf binasına ve bundan gelecek mevrut ihtiyaçlarına birebir sürdürmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, ekonomik gerçeklere de sadıkdır; ekonomik gereksinimlara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir aranjman altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla adalet, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sürdürmek üzere iki daha bir anlamda kullanılır. Türe gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında kişisel bir özelliği deyimler. Kişi her mevsim haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni ayırmak yolunda daima ve değdavranışmez bir çaba gösterir. İşte bu gidişat ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet peritonı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağlantı biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar sahaında hukuki kıymet olarak nazire konusu olan adalet de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer bağırsakindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini bağırsakeren kurallar bütünü olarak haklar, bu değerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve almak yerinde bulunduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir kıymet niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini bağırsakerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lüzumlu mevcut düzeni saklamak, gerekse onu değdavranıştirmeyi meşrulaştırmak bağırsakin her mevsim adalete başvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta kontramıza oturmuş haklar düzenlerinin birincil örneği, olması gereken haklar manaında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut haklar düzenlerinin kendisine birebir olup olmadığı açısından bir kıymet ve değerlendirme ölçüsü olabilir. Yine bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve negatif kontralıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon balans içinde olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Normal olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşamma uyacak, hem de bu maşeri yaşamın barış içinde sürebilmesi bağırsakin bir düzen görünümünü sağlamlamaya çkızılışacaktır.